İster acemi ister usta balıkçı olun, olta makinesi seçmek her zaman zor bir iştir. Balık tutarken bile bu kadar zorlanmayan balıkçılar olabilir.
Bu yazıda sizlere bir olta makinesinin sahip olduğu tüm özelliklerin ne işe yaradığını ve sizin hangi modelleri seçmeniz gerektiğini anlatacağız.
Nerede Balık Tutacağınızı Düşünün
Olta makinesi seçerken belki de yolun yarısı neredeyse bu adımdır. Küçük iç göllere ve nehirlere mi, yoksa deniz kıyısında mı balık tutacaksınız? Tatlı su ve büyük balık avının yaygın olduğu büyük göllerde balık tutuyor musunuz?
Nerede balık tutacağınızı bilmek, iyi bir balık tutma deneyimi yaşamak amacıyla en iyi olta makinası satın almak için çok önemlidir. Tatlı su balıkçılığı yapacak olan sıradan balıkçı için tuzlu suya dayanıklı makinelere çok para harcamak gerekli olmayacaktır.
Makinenizi sert koşullardan geçirmeyi düşünüyorsanız bütçenizi, grafit gövdeli makineler gibi kötü koşullara dayanabileceği kanıtlanmış bir makine almayı düşünebilirsiniz.
Makara ve Gövde Tipi
Olta makinesi gövdeleri genellikle plastik, grafit, paslanmaz çelik veya alüminyum malzemeden yapılır. Tüm bu malzemelerin kendilerine göre bazı avantajları vardır. Plastik gövdeli makineler çok sağlam olmasa da hafif ve ucuzdur. Alüminyum gövdeli makineler sağlam ve hafiftir ancak paslanabilir. Paslanmaz çelik gövdeler alüminyum gövdelere göre paslanmaya karşı daha dayanıklı ancak ağırdır.
Grafit makara gövdeleri diğer tüm malzemelere göre daha hafiftir ancak profesyonel olmayan balıkçı için aradaki farkı anlamak neredeyse imkansızdır. Grafit ile sert plastik malzemeyi birbiriyle karıştırmamaya da dikkat etmek gerekir.
Hafiflik, sağlamlık ve paslanmazlık düşünüldüğünde sıralama grafit, alüminyum, paslanmaz çelik ve son olarak plastik olarak değerlendirilebilir.
Korozyona uğramış gövde.
Makine Kapasitesi ve Boyutu
Size uygun en doğru olta makinesini seçmek için ne tür balık avı yapacağınıza karar vermek çok önemlidir. Her balıkçının tercih ettiği bir yem , stil ve avlamayı sevdiği balık farklı olacaktır. Tüm bu özelliklere göre makine kapasitesi değişir.
Bir makine seçmeden önce hangi ağırlıkta balıkları avlayacağınızı düşünün. Bu, seçeceğiniz makinenin kapasitesini belirleyecektir.
Satın almak istediğiniz makineye ait teknik özellikleri okuyarak olta makinesinin misina kapasitesi öğrenebilirsiniz. Farklı kalınlıkta misinalara göre kapasite değişecektir.
Dişli Oranları
Gear ratio denilen dişli oranları olta makinelerinde iki ana özelliği etkiler. Bunlar; misina sarım hızı ve ağır avlarda çekme kapasitesi.
Dişli oranları (6,4: 1) şeklinde gösterilir. Burada 6,4 ifadesi makaranın dönüş sayısını, 1 ise kolun dönüş sayısını ifade eder. Yani makinenin kolu 1 tur döndüğünde kafası 6,4 tur dönecektir.
Bu oran ne kadar yüksek olursa, sarma hızı da o kadar yüksek olur. Oran ne kadar düşük olursa, makineniz o kadar yavaş saracak ancak ağır bir balığı çekmeniz de o kadar kolay olacaktır.
Olta makineleri düşük devirli (3,5/1 altı ) orta devirli (3,5/1 – 4,3:/1 arası) ve yüksek devirli (4,3/1 üstü) olmak üzere sınıflandırılır.
Surf yöntemi için orta devirli ve kafa boyu büyük olmayan makinalar kullanılmalıdır. Eğer yüksek devirli ve büyük kafalı olta makinesi ile surf avı yapılırsa oltada balık kalmaz.
Spin ve LRF gibi yöntemlerde yüksek devirli küçük kafalı makineler daha pratik ve kullanışlıdır.
Makaralar
Bugün piyasada satılan olta makinelerinde genel olarak dönen bobin makarası kullanılır. Ancak farklı türde makaralar da vardır.
Ancak makaranın tipi gerçek bir profesyonel değilseniz sizin için bir fark yaratmayacaktır. Profesyoneller için bile fark olup olmadığı tartışılır. Bu nedenle makara tipi olta makinesi seçimi sırasında bakacağınız bir özellik olmamalıdır.
Çekme Sistemleri
Avınızı yakaladığınızda balık tüm gücüyle ters yönde çekme kuvveti uygular. Makineniz bu kuvvete karşılık verebilecek çekme sistemine sahip olmalıdır.
Olta makinelerinin özellik tablolarında “max drag” olarak belirtilen bu ifade tutacağınız balığın uygulayabileceği çekme kuvvetinden biraz daha fazla olmalıdır.
Olta makinelerinde biraz daha para vermeyi gerektirecek özelliklerin başında çekme sistemi veya çekme gücü gelir. Güçlü bir makineniz varsa daha kolay ve sessiz şekilde avınızı çekebilirsiniz. Eğer oltanız kaliteli değilse büyük bir av yakaladığınızda makineniz kilitlenebilir veya
çekerken iç yapısı hasar görecek şekilde sarsılabilir.
Anti-Reverse
Anti-reverse sistemi, balık oltaya yakalandığında misinanın geri sarılmasını önleyen sistemdir. Eğer bu özelliği kapatırsanız makara her iki yöne de dönebilir.
Neredeyse tüm olta makinelerinde bulunan bir özelliktir. ancak bazı modellerin basit versiyonlarında bulunmayabilir.
Rulman, Bilya Sistemi
Olta makinesi için en önemli özelliklerin başında kesinlikle rulman ve bilya sistemi gelir. Rulman, içinde genellikle paslanmaz çelikten yapılmış bilyaların olduğu bir halkadır. Günümüzde seramik bilyalı rulmanlar da mevcuttur. Rulman olta makinesinin hareketli parçaları arasında
büyük öneme sahiptir. Yani rulman bozulursa makine dönmez.
Rulman
Seramik rulmanlar, paslanmaz çelikten daha fazla korozyona dayanıklı olma avantajına sahiptir. Bu, makineyi tuzlu suda kullanırken özellikle önemlidir.
Genel bir kural olarak, daha fazla bilya genellikle daha iyidir ve daha sorunsuz çalışma sunar. Tabii ki bilya ve rulmanın kalitesi daha da önemlidir. Daha kaliteli rulmanlar her zaman daha düşük kaliteli rulmanlardan daha iyi performans gösterecektir.
Olta Makineleri Hakkında SSS
S: Hangi boyutta olta makinesi ile başlamalıyım?
C: Olta makinesi boyutları şu şekilde kategorize edilir: 1.000, 2.000, 3.000 vb. Temelde sayı ne kadar büyük olursa, makara o kadar büyük olur.
Eğer trofe denilen 20-30 kg’lık balıklar tutmaya çalışmıyorsanız 2.000 serisi bir olta makinesi muhtemelen bulunduğunuz yerde genel balıkçılık için ihtiyacınızı karşılar.
2000 ile 3000 modelleri arasında genellikle misina kapasitesi açısından çok az fark vardır ve çekme kuvvetleri nadiren farklı olur.
Eğer hafif kamış kullanıyorsanız 1000 serisi bir makine da deneyebilirsiniz.
S: Spin makinası mı daha iyidir yem makinası mı ?
C: Yem olta makineleri genel kullanım açısından çok amaçlı olarak düşünülebilir. Ayrıca biraz daha hassas ve daha uzun atışlara da izin verir.
Bununla birlikte, spin makinalarının kullanımını öğrenmesi çok daha kolaydır.
S: Bir olta makinesi için ne kadar harcamalıyım?
C: Maliyet olta makineleri için çok geniş aralıkta değişebilir. 50 lira ile 10 bin lira arasında değişen olta makinesi fiyatları var. Peki, maliyet neden değişiyor ve ne önemi var?
Olta makineleri için f/p ürünü bulmak çok zordur. Yani ne kadar fazla para verirseniz o kadar iyi bir makineye sahip olursunuz. Ayrıca belli fiyat aralıklarında makine arıyorsanız, genellikle en iyisi aralığın en üstünde kalan makine olur. Yani 500-800 TL arası bir olta makinesi arıyorsanız 800 TL’ye alacağınız olta makinesi 500 TL’ye alacağınız olta makinesinden çok çok yüksek ihtimalle her zaman daha iyi olacaktır.
Elbette indirim yakalayıp 800 liralık olta makinesini 400 liraya da alabilirsiniz.
Ancak “o kadar iyi” bir olta makinesine ihtiyacınız var mı?
Tatlı suda mı avlanıyorsunuz? Korozyonu ikinci plana atın çünkü tuz yok. Kıyıdan istavrit, çinekop çaparisi mi yapıyorsunuz ? Spin ve 10-15 kg çekme kuvveti olan makinelere bakmayın çünkü ihtiyacınız olmayacak.
Balık avı özelliklerinizi belirlediğinizde zaten çok pahalı bir olta makinesine ihtiyacınız olmadığını veya gerçekten pahalı olta makinesine ihtiyacınız olduğunu göreceksiniz.
Örnek vermek gerekirse bundan yaklaşık 10 yıl önce hatırladığım kadarıyla 20 lira civarında aldığım bir shimano olta makinesi hala sağlam ve tekneden istavrit çaparisi için işimi görüyor. Ancak spin yapmam imkansız.
En İyi Olta Makinesi Markaları
Türkiye’deki olta malzemesi satan yerlerde, Aliexpress veya Amazon gibi e-ticaret sitelerinde bulabileceğiniz onlarca farklı olta makinesi markası var. Bu yazıyı hazırlama nedenlerimin başında da bu geliyor zaten. Çok fazla marka ve binlerce model var. Bu da seçmeyi
zorlaştırıyor.
Ancak genel olarak kalitesi ve sağlamlığı kabul görmüş, uzun yıllar sorunsuz çalışabilecek olta makinesi markalarını listeleyebiliriz.
Shimano : Ülkemizde en iyi bilinen markaların başında gelen bir Japon markasıdır. Her fiyat ve her türde olta makinesi üretir. Benim her zaman ilk baktığım marka olmuştur.
Daiwa : Ülkemizde çok yaygın kullanılan bir başka Japon markasıdır. Shimano gibi çok geniş fiyat ve model yelpazesi vardır ve kolay bulunur.
Abu Garcia : İsveç markası olan Abu Garcia Dünya’da en fazla tercih edilen markaları arasında yer alır. Güç ve sağlamlık arayanların tercih edebileceği modeller üretir.
Okuma : 1986’da Tayvan’da kurulan bir olta malzemesi üreticisidir. Her türlü malzemeyi üretir. Makul sayılabilecek kalitede ürünlerini ülkemizde ve Aliexpress üzerinden çok rahatlıkla bulabilirsiniz.
Kastking : 2013 yılında ABD’de kurulan bir olta malzemesi firmasıdır. Makul fiyatlarla kaliteli ürünleri olsa da henüz ne kadar uzun ömürlü oldukları bilinmiyor. Ancak incelemelerimizde de sık sık yer verdiğimiz markalar arasında yer alır.
Çin Markaları: Çin, tüm ürünlerde olduğu gibi olta makineleri için de fason üretim cenneti. Seaknight, Piscifun, LINNHUE, GUGUFISH gibi bilinen çin markaları ve bir o kadar da bilinen markaların benzerlerini yapan marka vardır. Ucuz olta makinesi arayanlar için elbette bu
markalar da tercih edilebilir.